جهان پتروشیمی /کاهش قیمت ارز در بازار آزاد در چند هفته اخیر عامل مهم و اثرگذار در تحرکات آتی بازارهای کالا از جمله بازار محصولات پتروشیمی اثرگذار خواهد بود.کاهش قیمت ارز در بازار آزاد در چند هفته اخیر عامل مهم و اثرگذار در تحرکات آتی بازارهای کالا از جمله بازار محصولات پتروشیمی اثرگذار خواهد بود، اما این تاثیر از چه کانالهایی به این بازار منتقل میشود؟ نگاهی به وضعیت معاملات در بورس کالا و بازار آزاد در مورد محصولات پتروشیمیایی حکایت از آن دارد که تغییرات قیمت ارز در بازار آزاد با اثر فوری که بر قیمتهای بازاری دارد، مسیر آتی معاملات در بورس کالا را تعیین میکند. این در حالیست که قیمت ارز رسمی که بهای کالاهای عرضه شده در بورس بر مبنای آن محاسبه میشود، تحت تاثیر قیمتهای بازار آزاد ارز قرار نمیگیرد. در حال حاضر قیمت محصولات پتروشیمیایی در بورس کالا بر اساس ارز سامانه تجاری محاسبه میشود و توسط دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ابلاغ میشود. بر این اساس کاهش قیمت ارز در بازار آزاد روی قیمتهای بورس کالا اثرگذار نیست، اما میزان تقاضا و عرضه در بازار بر اثر اتفاقات اخیر دستخوش تغییر میشود. در حال حاضر نگاهی به وضعیت بازار آزاد محصولات نشان میدهد خریداران مواد اولیه دست از خرید کشیدهاند و از طرفی عرضه کنندگان میزان عرضهها را افزایش دادهاند و شرایط رکودی بر بازار حکمفرماست. تجربه نشان میدهد در چنین شرایطی میزان تقاضا از بورس کالا نیز تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش پیدا میکند، چراکه عملیات آربیتراژ کالا از بورس به بازار با شدت کمتری ادامه پیدا میکند و حتی متوقف میشود. به علاوه اختلاف قیمت بین بورس کالا و بازار آزاد نیز به طور مستمر کاهش پیدا میکند و در نتیجه منافع ناشی از تقاضای کاذب در بورس از بین رفته و رقابتها در این بازار هم متوقف میشود و بازار به تعادل قیمتی و ثبات میرسد. این تحلیل نیازمند چند پیش شرط اساسی است: اول این که روند کاهشی قیمت ارز ادامه داشته باشد و پیشبینی بازار از این روند کاهشی باشد. این موضوع تقاضای کاذب را از بورس کالا حذف و بازار آزاد را متعادل میکند. دوم این که واردات محصولات که در حال حاضر بر اساس ارز سامانه تجاری انجام میشود، مقرون به صرفه تر از ارز آزاد است و در صورتی که قیمت ارز آزاد به حد و مرز کنونی سامانه تجاری برسد، احتمالا قیمت محصولات وارداتی در بازار نیز با کاهش قابل توجهی روبهرو شده و در عین حال تقاضای ارز تجاری نیز از این محل با افت محسوسی روبهرو شود که در این صورت باید منتظر کاهش قیمت ارز در این سامانه هم باشیم. همه این موضوعات مستلزم تداوم خبرهای مثبت از مذاکرات بین ایران و آمریکاست که میتواند در کنار گشایشهای ارزی از منابع مختلف اعم از آزادسازی ارزهای بلوکه شده، فروش نفت، افزایش صادرات غیرنفتی، بازگشت ارزهای بلوکه شده توسط دلالان و خریداران ارز به بازار و توقف نگاه سرمایهگذاری به دلار، باعث اصلاح فرایندها در بازار ارز و سایر بازارهای کالایی شده و روی عرضه و تقاضای واقعی در بازار آزاد و بورس کالا اثر میگذارد. در این بین اثرگذاری مولفههای بین المللی بر بازار نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. قیمت نفت بعد از وضع تعرفههای آمریکا بر چین و کشورهای دیگر روند کاهشی را تجربه میکند و این روند کاهشی در ادامه روی شاخصهای قیمت محصولات پتروشیمی نیز اثر میگذارد و در نتیجه از جنبه بین المللی نیز بازار این محصولات در معرض اصلاح قیمتهاست که این امر میتواندد بر روی صنایع تکمیلی اثر مثبتی بر جای بگذارد و شرایط را برای بهبود تولید فراهم میکند. بانک جی پی مورگان در گزارشی جدید با اشاره به ضعف تقاضای جهانی برای نفت و افزایش عرضه این ماده خام اعلام کرد افق بازار مثبت نخواهد بود. از دید این بانک، قیمت هر بشکه نفت برنت سال جاری و سال آینده به ترتیب ۶۶ دلار و ۵۸ دلار خواهد بود. نهادهای سرمایهگذاران بر مبنای وضعیت کنونی بازار، در حال تغییر پیشبینی خود درباره افق بازارهای مختلف از جمله بازار نفت هستند. حتی قبل از شروع تنشهای تجاری، افق بازار نفت مثبت نبود زیرا انتظار میرفت نرخ رشد اقتصاد چین و برخی اقتصادهای دیگر سال جاری پایین تر از سال گذشته باشد و عرضه نفت رشد کند. عرضه نفت آمریکا و چند کشور دیگر سال پیش افزایش یافت و امسال هم افزایش پیدا میکند. نکته مهم این است که به رغم فشارها زیاد بر قیمتها، اوپک پلاس تصمیم گرفته از ابتدای ماه آینده عرضه را بالا ببرد. با توجه به ضعف تقاضا و رشد عرضه، طبیعی است که در این شرایط قیمت نفت کاهش خواهد یافت. تنشهای تجاری عامل منفی جدید برای بازار مواد خام هستند. «جی پی مورگان» معتقد است سال جاری تقاضای جهانی برای نفت تنها ۸۰۰ هزار بشکه بالاتر از سال پیش است. احتمالا اواخر سال جاری میلادی قیمت نفت برنت به زیر ۶۰ دلار کاهش خواهد یافت. ریسک رکود در اقتصاد آمریکا یک عامل دیگر فشار بر قیمت نفت است. نهادهای سرمایهگذاری معتقدند تنشهای تجاری سبب یک رکود ملایم در اقتصاد آمریکا در سال جاری میشود. این یک رویداد منفی برای بازار نفت خواهد بود.