صندوق‌های طلا جا ماندند

جهان پتروشیمی / بررسی روند تغییرات و بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلای بورس در ۵ صندوق فعال نشان می‌دهد صندوق لوتوس با ۸۱۳ درصد، زرافشان با ۴۶۵ درصد، کیان با ۵۴۲ درصد، مفید با ۲۲۷ درصد و کهربا با ۱۰.۶ درصد بازدهی روبه‌رو بوده اند و این در حالی است که در دوره معاملات صندوق‌های مذکور (مقایسه قیمت از زمان راه اندازی تا به امروز)، میزان بازدهی سکه فیزیکی به ترتیب ۹۸۵ درصد، ۷۸۰ درصد، ۷۲۵ درصد، ۲۹۴ درصد و ۱۰ درصد بوده که این موضوع حکایت از بازدهی بالاتر در بازار نقدی در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده است.
در این ارتباط لازم است به این نکته اشاره کنیم که یکی از محدودیت‌های صندوق‌های مبتنی بر طلا وجود دامنه نوسان روزانه ۱۰ درصدی است که این موضوع باعث می‌شود در صورت تغییر قیمت سکه در بازار به میزان بیش از ۱۰ درصد در یک روز، امکان این میزان تغییر در همان روز کاری در صندوق‌های مبتنی بر طلا وجود ندارد و این موضوع موجب می‌شود در پرش‌های قیمتی ناگهانی سکه در کوتاه مدت، تفاوت قیمتی بین سکه فیزیکی و صندوق‌های طلا ایجاد شود.
اما آیا این مقایسه به معنای آن است که سرمایه‌گذاری در بازار نقدی گزینه مناسب تری در مقایسه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری است؟ قطعا پاسخ به این سوال منفی است و در جواب باید به فلسفه و مزایای راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه بورس از یک سو و شرایط حاکم بر بازار در دوره‌های مختلف اشاره کنیم.
بازار سکه پس از هیجانات ارزی سال ۹۰ که با رشد شدید قیمت طلا در بازارهای جهانی نیز توامان بود، بار دیگر در سال ۹۷ و با خروج ایالات متحده از برجام تشدید شد. افزایش شدید قیمت ارز و رسیدن آن به محدوده ۳۰ هزار تومان در سه سال گذشته باعث شد قیمت سکه نیز در حدود ۱۰ برابر رشد کند؛ با این حال توسعه بورس کالا به عنوان یک بازار شفاف و استفاده از ابزارهای مناسب در این بازار مانند گواهی سپرده و ابزار مشتقه و راه اندازی ابزارهای آتی باعث شد بکارگیری ظرفیت‌های این بازار برای کنترل نقدینگی از یک سو و ایجاد یک شرایط مناسب سرمایه‌گذاری سودآور برای سرمایه‌های خرد از سوی دیگر به راه اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه منتهی شود.

در آن دوره و در سه سال اخیر در بازار پول به دلیل پایین بودن نرخ سود بانکی، تقاضای سرمایه‌گذاری در این بازار کاهش یافته و نقدینگی بسیاری از این بازار خارج شده است. در بازار سرمایه نیز به دلیل برخی مسائل از جمله افت و خیزهای شاخص کل، تقاضای سرمایه‌گذاری در این بازار نیز متغیر بوده است و در نتیجه نقدینگی زیادی از این بازارها به سمت بازار ارز و سکه جاری شده است و این عامل تعادل موجود در بازار نقدی طلا و ارز را برهم زده است که تأثیر این عدم تعادل به بازار سکه و طلا نیز سرایت کرده است. لذا برای برگرداندن تعادل به این بازار استفاده از راه حل تعادل جزیی امکان پذیر نبود؛ به عبارت دیگر اگر بانک مرکزی سیاست‌های مناسبی در مورد سود بانکی نداشته باشد و یا سیاست پایداری در رابطه با نرخ ارز اتخاذ نکند، قیمت‌ها تحت تأثیر این دو عامل خواهند بود و نوسانات شدید این قیمت‌ها با توجه به نوسانات پارامترهای تأثیرگذار قابل توجه خواهد بود.